80. rocznica śmierci Męczenników Działdowskich

Patronat nad tegorocznymi uroczystościami objęli: Minister Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu; Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych; Senator RP Bogusława Orzechowska; Prezes Instytutu Pamięci Narodowej; Wojewoda Warmińsko-Mazurski; Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego; Starosta Działdowski; Burmistrz Miasta Działdowa.

Kompanię honorową wystawił 42 Batalion Lekkiej Piechoty w Morągu pod dowództwem ppor. Dariusza WIECZORKA. W składzie asysty honorowej byli st. szer. Anna CHĄDZYŃSKA i szer. Łukasz ROGIŃSKI.

Niemiecki obóz KL Soldau funkcjonował w latach 1939-1945. Do listopada 1939 roku istniał tu obóz jeniecki, w którym przetrzymywano Żołnierzy Wojska Polskiego – obrońców Twierdzy Modlin. Następnie obóz pełnił funkcję utajonego ośrodka zagłady inteligencji polskiej, duchowieństwa oraz Żydów. Szacuje się, że przez obóz przewinęło się około 30 tysięcy osób, z których nawet połowa straciła życie, bardzo często w nieludzkich mękach.  Antoni Julian Nowowiejski w 1940 r. został aresztowany przez hitlerowców wraz z bp. Wetmańskim i wywieziony do obozu w Słupnie, a następnie do Konzentrazion Lager (KL) Soldau w Działdowie, gdzie zmarł w wieku 83 lat, prawdopodobnie 28 maja 1941 r. Leon Wetmański zginął w październiku 1941 r. w KL Soldau w Działdowie, towarzysząc do ostatnich chwil abp. Nowowiejskiemu i jednocześnie udzielając posługi duszpasterskiej innym więźniom obozu. 80 lat temu obaj biskupi zostali wywiezieni ze Słupna koło Płocka do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Działdowie (KL Soldau Beatyfikacji abp. Nowowiejskiego i bp. Wetmańskiego dokonał 13 czerwca 1999 r. w Warszawie, w czasie swej pielgrzymki do Polski, papież Jan Paweł II, wynosząc wtedy na ołtarze 108 męczenników z czasów II wojny światowej. Abp Nowowiejski stanął na ich czele.

Po zakończeniu II wojny światowej pamięć o tym tragicznym miejscu kaźni była zapomniana. Jednak dzięki inicjatywie m.in. Stowarzyszenia Odnowy Chrześcijańskiej ,,Pamięć i Tożsamość” - głównego organizatora dzisiejszej uroczystości, a także współpracy wielu podmiotów, wśród których należy wymienić m.in. Instytut Pamięci Narodowej w Gdańsku, Burmistrza Miasta Działdowo oraz Muzeum Pogranicza w Działdowie, pamięć o ,,Golgocie” naszych przodków odżywa.